Sigla
skróty nazw ksiąg z numerami rozdziałów i wersetów
Pismo Święte jest zestawem wielu ksiąg, każda z nich ma swój symboliczny skrót, np. Ewangelia według św. Mateusza ma symbol „Mt”. Wyjaśnienie skrótowych symboli poszczególnych ksiąg Pisma Świętego można znaleźć na samym początku Pisma Świętego albo w jego spisie treści. Zamieszczono je też tutaj.
Aby podzielić się z kimś cytatem biblijnym, musimy przede wszystkim podać nazwę księgi albo raczej jej kilkuliterowy skrót.
Ponieważ jednak Pismo Święte ma ogromnie wiele wydań drukarskich i przekładów na różne języki, dlatego nie można podać numeru strony, bo numer ten w każdym wydaniu Pisma Świętego będzie inny. Dlatego już dawno poszczególne księgi (oprócz tych bardzo krótkich, jak na przykład Drugi albo Trzeci List św. Jana) podzielono na ponumerowane rozdziały. Z kolei wewnątrz rozdziałów opatrzono numerami poszczególne „wersety”, niektórzy nazywają je „wersami” albo „wierszami”. Werset to mniej więcej to samo co zdanie, ale często wersetem jest część zdania albo kilka sąsiednich zdań, dlatego raczej nie używa się tu słowa „zdanie”.
Jeżeli jakiś werset składa się z kilku wyraźnie odrębnych części, to choć oficjalnie nie otrzymały one numerów, można w wyobraźni nazwać je kolejnymi literami alfabetu „a”, „b”, „c” itd. Jeżeli chcemy wskazać nie cały werset, lecz tylko jego część, wtedy do numeru wersetu dopisujemy odpowiednią literę.
* * *
Siglum biblijne jest to zapis skrótowy odsyłający nas do konkretnego fragmentu Pisma Świętego, czyli określający symbol księgi, numer rozdziału i numery wersetów. Oto przykłady:
* * *
Mt 5, 13 = Ewangelia wg św. Mateusza, rozdział piąty, a w nim werset trzynasty. Przed przecinkiem podany jest numer rozdziału, a po przecinku numer wersetu.
1 Kor 13, 1-13 = Pierwszy List św. Pawła do Koryntian, rozdział trzynasty, a w nim wersety od pierwszego do trzynastego (jest tam tzw. Hymn o miłości). Krótka pauza oznacza „od ... do ...”.
1 Kor 13, 1. 13 = Pierwszy List św. Pawła do Koryntian, rozdział trzynasty, a w nim tylko werset pierwszy i trzynasty, czyli w tym przypadku sam początek i koniec Hymnu o miłości. Kropka oznacza słowo „i” stojące między numerami wersetów tego samego rozdziału.
Łk 20, 45 – 21, 4 = Ewangelia wg św. Łukasza, zaczniemy czytanie w rozdziale dwudziestym na wersecie czterdziestym piątym i będziemy czytać dalej, ostatni do przeczytania będzie w rozdziale dwudziestym pierwszym werset czwarty. Długa pauza oznacza czytanie „od ... do ...”, z tym, że zaczniemy czytać w jednym rozdziale, a skończymy w innym.
Łk 20, 45; 21, 4 = Ewangelia wg św. Łukasza, przeczytamy tylko dwa wersety, a mianowicie: w rozdziale dwudziestym werset czterdziesty piąty, dalsze wersety pominiemy i przeczytamy z rozdziału dwudziestego pierwszego werset czwarty. Średnik oznacza słowo „i” stojące między fragmentami różnych rozdziałów.
J 8, 11a = Ewangelia wg św. Jana, chodzi o pierwszą z dwóch wyraźnych części wersetu jedenastego w rozdziale ósmym. Mała litera dopisana do numeru wersetu oznacza odpowiednią część wersetu.
Dz 1, 1n = Z pierwszego rozdziału Dziejów Apostolskich werset pierwszy i drugi. Litera „n” oznacza „razem z następnym”.
Łk 2, 1nn = Z drugiego rozdziału Ewangelii św. Łukasza werset pierwszy i wiele następujących po nim. Litery „nn” oznaczają „razem z wieloma następnymi”. Taki zapis wskazuje początek wybranego fragmenty, ale nie określa jego końca. Podany tu konkretny przykład (Łk 2, 1nn) wskazuje, gdzie zaczyna się opis narodzenia Pana Jezusa. Na którym zaś wersecie skończymy czytanie, zależy to już tylko od nas.
Ga 2; 4–6 = List św. Pawła do Galatów, cały rozdział drugi i całe rozdziały: czwarty, piąty i szósty. Jeśli nie podano numerów wersetów, to chodzi o całe rozdziały.
* * *
W tekstach przytaczających fragmenty Pisma Świętego siglum bywa często poprzedzone skrótem „zob.” (= zobacz, cytat jest dosłowny) albo „por.” (= porównaj, tekst nieco zmodyfikowano).
Można też po siglum spotkać skrót „par.”, informujący, że podobne zdanie lub opis podobnego wydarzenia można znaleźć też i w innym miejscu Pisma św. Dla przykładu: Opis wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy jest zamieszczony we wszystkich czterech Ewangeliach: Mt 21, 1-11; Mk 11, 1-11; Łk 19, 29-40; J 12, 12-19. Takie podobne do siebie teksty nazywane są „miejscami paralelnymi”, a zapis „Mt 21, 1-11 par.” oznacza, że oprócz Ewangelii św. Mateusza również inne księgi Pisma św. (miejsca paralelne) zawierają podobne teksty. W ich odnalezieniu pomogą przypisy, zamieszczane zazwyczaj w dolnej części stron Pisma św.
* * *
Ponieważ polski tekst Pisma św. jest tłumaczeniem z języków oryginalnych, kolejne wydania Pisma św. różnią się między sobą doborem słów w poszczególnych zdaniach. Tak więc to samo siglum może w różnych egzemplarzach Pisma św. prowadzić do tekstów inaczej sformułowanych.
ks. Krzysztof Pikul